Po czym poznać dobrą kawę? Najlepsze kawy do ekspresu

Doskonała harmonia nut gorzkich, lekko słodkich, odrobinę kwaśnych, odpowiednio wyważona gęstość, balans między mocą a aksamitnym otuleniem podniebienia, a do tego gęsta, kremowa pianka wieńcząca dzieło – brzmi pysznie? Sprawdź, jak wybrać idealne ziarna kawy, a później przyrządzić je w perfekcyjnych warunkach, czyli w ekspresie ciśnieniowym. Wybierz swój ulubiony gatunek ziaren, stopień palenia oraz region uprawy, który wpływa na charakterystyczne nuty przeniesione później do naparu.

Kawa, która sypiemy do ekspresu, to owoc kawowca, który na świecie występuje w ponad 500 odmianach. Na większą skalę uprawiane są jednak tylko 4 gatunki, dające ziarna o innych właściwościach: arabika, robusta, liberika, arabusta.

• Arabika (kawa arabska)
  Uznawana za najszlachetniejszy gatunek kawowca, ponieważ wymaga odpowiednich warunków uprawy. Rośnie na plantacjach położonych w strefie międzyzwrotnikowej w Ameryce Południowej, Afryce, na Jawie, Cejlonie i Sumatrze na wysokościach od 600 do nawet 2000 m n.p.m.
  Służy jej klimat subtropikalny i równikowy. Rośliny powinny być jednak umiejętnie osłaniane od bezpośredniego dostępu do silnych promieni słońca, a temperatura musi wynosić od 18 do maksymalnie 20 stopni Celsjusza. Istotna jest również wilgotność na poziomie 75-85%.
  Arabika jest mniej odporna na choroby i wymaga szczególnej troski, dlatego jej cena jest wyższa niż innych gatunków. Zawiera przy tym mniej kofeiny (na poziomie 1-1,5%), ale zachwyca delikatnym, pozbawionym kwaskowatości szlachetnym smakiem i intensywnym aromatem. W naparze można wyczuć różne nuty: od czekoladowych i orzechowych, przez cytrusowe, do kwiatowych. Polecana jest do przygotowywania napojów kawowych z mlekiem lub deserów. Można ją przyrządzać w ekspresie automatycznym.
• Robusta (kawa kongijska)
  Drugim najczęściej uprawianym gatunkiem kawowca jest robusta. Jej krajem pochodzenia jest Afryka, ale plantacje znajdują się obecnie na całym świecie w miejscach, gdzie można jej zapewnić odpowiednie warunki wzrostu. Pola uprawne znajdują się na nizinach lub na wysokości do 600 m n.p.m. tam, gdzie wilgotność sięga aż 95%, a temperatury utrzymują się na poziomie 22-26 stopni Celsjusza.
  Robusta jest odporna na choroby i szkodniki oraz szybciej rośnie, przez co jej cena jest niższa. Zawiera więcej kofeiny od arabiki (2-4%), co ma wpływ na smak: wyraźnie wyczuwalne nuty goryczy i większa kwasowość. Doceniana nie tylko przez miłośników mocnej kawy, ale też estetów, bo espresso przygotowane na bazie jej ziaren daje najpiękniejszą naturalną piankę. Jest częstym dodatkiem do mieszanek różnych rodzajów ziaren. Można ją przyrządzać przy pomocy ekspresu ciśnieniowego.
• Liberika (kawa liberyjska)
  Trzecie miejsce pod względem procenta upraw światowych zajmuje kawa liberyjska, którą uprawia się w Afryce, na Madagaskarze, Jawie i Cejlonie. Należy do bardziej odpornych gatunków kawowca. Pozwala na obfite zbiory i nie wymaga specjalnego traktowania. Jest raczej wykorzystywana jako uzupełnienie mieszanek kaw, które obniża ich cenę. Jej smak jest mocny, napar może sprawiać wrażenie mulistego, a aromat jest mniej wyczuwalny niż przy arabice i robuście.
• Arabusta
  To gatunek, który miał łączyć cechy arabiki i robusty. Uprawia się go na niewielką skalę, głównie na Wybrzeżu Kości Słoniowej. Jest łatwy w uprawie, daje duże plony i wykazuje dużą odporność na szkodniki i niesprzyjające warunki. Smak naparu przypomina ten, który przyrządzono na bazie robusty. Stanowi jeden z tańszych wypełniaczy mieszanek.

Specjaliści powtarzają, że im więcej informacji zostało podane na opakowaniu kawy, tym lepiej. Oznacza to, że ziarna nie są mieszanką z plantacji niewiadomego pochodzenia, ale wyselekcjonowaną kombinacją, która daje zamierzony efekt. Producent powinien nie tylko zaznaczyć gatunek kawowca i skład procentowy, jeśli nie mamy do czynienia z jednym typem ziaren. Warto zwrócić uwagę na informację o miejscu uprawy, regionie, sposobie wypalania i opisie aromatów oraz mocy.

Region pochodzenia kawy – skąd pochodzi najlepsza kawa na świecie?

Dlaczego tak ważny jest region, w którym rosła kawa? Specyficzne warunki danego miejsca mają ogromny wpływ na jakość ziaren oraz smaki, jakie otworzą się po zaparzeniu. Uznaje się, że kawowce z Ameryki Południowej dają najbardziej klasyczny smak: doskonale wyważony i uniwersalny. Kawa afrykańska będzie zazwyczaj nieco słodsza i z owocowym posmakiem. Ta, która rosła w Azji może sprawiać wrażenie „cięższej”, bardziej gęstej. Jeśli chcemy kupić najlepszą kawę, szukajmy tej z najlepszych plantacji zlokalizowanych Kolumbii, Gwatemali, Kostaryce, Brazylii i Etiopii.

Data palenia kawy – czy to ważne?

Dlaczego kawa świeżo palona jest lepsza? Im mniej czasu upłynęło od tego procesu, tym więcej aromatu i smaku przechowują ziarna. Najlepiej szukać takich, które zostały palone maksymalnie do kilku tygodni przed spożyciem.

Stopień palenia kawy – jakie ma znaczenie?

Na opakowaniu powinna znaleźć się również informacja o stopniu wypalenia ziaren, który ma istotny wpływ na walory smakowe i aromat naparu:

• ziarna jasno palone – prawdziwy rarytas, ponieważ krótkotrwałe palenie pozwala na zachowanie wszystkich właściwości danego gatunku ziaren lub mieszanki. Taką kawę poznasz po jasnobrązowym kolorze i braku oleistych śladów na opakowaniu;
• ziarna średnio palone – również polecane przez prawdziwych smakoszy, ponieważ uwydatnia aromaty i specyficzne nuty smakowe kawy;
• ziarna ciemno palone – poznamy je po brązowym, czekoladowym kolorze oraz wyraźniej wyczuwalnej goryczce i kwasowości w naparze. Jest on mniej charakterystyczny, pozbawiony niektórych nut, które odróżniają jeden gatunek lub mieszankę od drugiej.

Wentyl w opakowaniu – nie tylko, by poczuć zapach

Podczas wyboru konkretnego opakowania z kawą warto zwrócić też uwagę na wentyl, który nie tylko pozwala ocenić zapach. Służy on do odprowadzania powietrza, ponieważ świeże ziarna „oddychają”. Wentyl pozwala im na to, zabezpieczając opakowanie przed rozerwaniem. Nie powoduje ucieczki aromatów, ponieważ działa tylko w jedną stronę. Każda kawa wysokiej jakości musi być zamknięta w takim opakowaniu.

Ziarna kawy nie tylko różnią się pod względem gatunkowym. Arabika będzie dawała duże ziarna z wyraźnym przecięciem w kształcie S, a robusta mniejsze, bardziej pękate i z prostą linią. Warto jednak zwrócić uwagę również na cechy, które świadczą o jakości i świeżości kawy.

Prawidłowy zapach kawy

Po czym poznać świeżo paloną kawę? Jej ziarna będą w pełni uwalniać cały swój wyraźny aromat. Będzie on intensywny i niczym nieprzytłumiony. Powinno się czuć jedynie nuty charakterystyczne dla tych palonych owoców, np. cytrusowe, orzechowe, czekoladowe, kwiatowe, koniakowe itd. Ziarna gorszej jakości będą zwietrzałe. Sprawdź też, czy zapach nie jest stęchły lub nie wyczuwasz pleśni, która wskazuje na niewłaściwe przechowywanie.

Prawidłowy wygląd ziaren kawowych

Kiedy otwieramy opakowanie z kawą, powinniśmy zobaczyć tysiące jednakowych ziaren, które mają taki sam rozmiar, kolor i kształt. Nie mogą być zniekształcone, pokruszone. Warto sprawdzić, czy są lekko błyszczące, ponieważ matowość świadczy o tym, że nie są świeże. Wyjątek stanowi kawa jasno palona, która aż tak się nie błyszczy, ponieważ wydziela mniej olejków.

Prawidłowy smak i wygląd zaparzonej kawy

Jakość ziaren i prawidłowego zaparzania najlepiej ocenić po espresso. Napar powinien być gęsty, ciężki, o głębokim kolorze brązu wpadającego w czerń. Powinien być zwieńczony cremą, czyli pianką stworzoną z bardzo drobniutkich bąbelków, które długo pozostają na kawie i aksamitnie rozpływają się po podniebieniu. Smak zależy od doboru gatunków ziaren, ale najlepiej, aby zachowany został balans między goryczą a kwaskowością. Na koniec aromat: zależny od regionu uprawy, przypominający cytrusy, alkohol, czekoladę, orzechy lub kwiaty.

Na wszystkie wyżej wymienione walory smakowo-zapachowe kawy wpływa również odpowiedni sposób zaparzania. Espresso wymaga użycia odpowiedniej temperatury wody (95 stopni Celsjusza), która musi być przepuszczona pod dużym ciśnieniem przynajmniej 9 barów. Liczy się także stopień mielenia, który da idealnie wyważony napar: ani rozwodniony, ani mulisty. Ważne też jest czyszczenie systemu zaparzania i spieniania mleka, aby żadne tłuste pozostałości nie psuły się i nie wpływały negatywnie na powstałe smaki i zapachy.

Funkcje ekspresu, które wydobędą smak i aromat kawowych ziaren

To wszystko zapewnić może ekspres w pełni automatyczny, w którym o wszystkie te parametry dba system iAroma. W urządzeniach Siemens wystarczy jeden przycisk, aby sprzęt zadbał o wszystko: dokładny młynek zmielił ziarna, wydajna pompa przefiltrowała wodę, a zaawansowana jednostka zaparzająca ustawiła perfekcyjną temperaturę. Dodatkowo system mleczny w ekspresach Siemens EQ.9 oparty jest na karafce, która automatycznie się czyści, usuwając wszystkie resztki, mogące zepsuć smak latte czy cappuccino. Kawa przygotowana jest nie tylko błyskawicznie, ale przede wszystkim perfekcyjnie.