Ontwerpen op de voorwaarden van de natuur

Allan Spiegel, interieuradviseur, Villa Altona Sollentuna (Zweden)

Allan Spiegel zal je niet de antwoorden van een architect geven, noch zal hij buzz-woorden uit het bedrijfsleven bezigen. Hij zal je vertellen over zijn liefde voor productieprocessen, de invloeden van zijn interieurontwerphelden, en hoe lichte en open ruimtes mensen in het hart van elk huis kunnen uitnodigen - namelijk in de keuken.

Allan is een autodidacte interieuradviseur die met enkele van de grootste winkelmerken, restaurants en hotels van Zweden samenwerkt. In 2011 leidde een browsesessie op internet ertoe dat hij ging investeren in een uniek stuk land in de voorstad Sollentuna, Zweden. Een sprong in het duister die de interieuradviseur naar de wereld van architectuur en bouw leidde, maar dan op zijn voorwaarden.

Het perceel is gevormd door de jongste ijstijd en beschikt over unieke topografische kenmerken waarop Allan, samen met een architectenduo en twee arbeiders, besloot om zijn gezinswoning 'Villa Altona' te creëren. Een huis dat de grenzen van de natuur niet wil overschrijden, maar dat opgaat in zijn omgeving.

Allereerst, wat betekent de naam Villa Altona?
Altona is het deel van Hamburg waar mijn familie vandaan komt. En het is ook de naam van mijn bedrijf. Vanaf het begin was het idee om Altona 1 te bouwen en vervolgens meer huizen te bouwen, die Altona 2 en 3 enzovoorts zouden gaan heten. Er zijn nog geen concrete plannen om die visie in de praktijk te brengen, maar er zullen waarschijnlijk meer huizen komen.

Je bent interieuradviseur, iemand die zich meestal met meubelen bezighoudt. Wat zorgde ervoor dat je een compleet huis ging bouwen?
Als je een meubelmaker bent, kun je een huis bouwen. Je kunt altijd meer leren, de meeste dingen zijn mogelijk. Mensen zullen blijven zeggen 'je kunt dat nooit doen', maar ik kreeg het voor elkaar. Ik slaagde. De hoofdzaak is dat als je een handig persoon bent, je alles dat je wilt tijdens het proces kunt leren, van het internet of van anderen.

Zou je dit huis hebben gebouwd als dit specifieke stukje grond je niet zo zou hebben aangesproken?
Nee, niet dit huis. Dit huis is erg specifiek voor dit type terrein. Het volgt het topografische landschap en het terrein en verdeelt het huis in vier niveaus die de natuur volgen. De grond wordt in vier delen verdeeld, waar de muren en vorm van het huis aan het terrein zijn aangepast. Normaal gesproken zou je in Zweden dynamiet gebruiken om het grondoppervlak te egaliseren, maar daar houd ik niet van. Ik wilde in plaats daarvan rond het terrein bouwen.

Het kostte je anderhalf jaar om dit huis van de grond af aan op te bouwen. Je werkte nooit met meer dan twee mensen tegelijkertijd aan het huis. Hoe wist je wanneer je klaar was? Voelde het als 'thuis'?
Ik voelde mij er direct thuis. We zijn hier ingetrokken terwijl we nog steeds aan het project aan het werk waren. In het begin waren er nog geen deuren naar de badkamers en hadden we gordijnen. Er waren nog geen trappen dus gebruikten we ladders. Ik kan geen datum noemen dat we er gingen wonen, ik zou zelfs niet weten wanneer dat geweest is. Ik voelde me er vanaf het begin thuis.

De villa is gelegen in een stedelijke omgeving tussen gebouwen met verschillende invloeden. Het is bijna alsof je in een oase woont waar de stad en de bossen elkaar ontmoeten. Hou je meer van de stad dan van het platteland, of andersom?
Ik heb dit perceel gekozen omdat het dichtbij beide werelden ligt en omdat het in Sollentuna prettig wonen is. Ik hou van beide omgevingen, al hou ik meer van de stad dan van de voorsteden. We zijn in Sollentuna terecht gekomen vanwege de kinderen en scholen. Als het alleen aan mij zou liggen, en ik op mezelf zou wonen, zou ik ervoor kiezen om ofwel in de stad te wonen of om door nog meer natuur omringd te zijn.

Je werk draait om hotels en restaurants – omgevingen die van nature sociaal zijn. Hoe heb je dat op je huis overgebracht?
Als je normaal gesproken een tekening van een appartement of huis bekijkt, is de woonkamer altijd groter dan de keuken en er is vaak een eethoek die nooit gebruikt wordt. Maar als je bij iemand op bezoek gaat, blijf je altijd in de keuken hangen. Als je naar een feest gaat, is iedereen in de keuken te vinden. Zo is het altijd. De woonkamer heeft eigenlijk niet echt dezelfde ruimte nodig. Het is een kamer die je meestal gebruikt als je alleen of met je gezin bent. De keuken is de plek waar we elkaar ontmoeten.

Heb je er bewust voor gekozen om met de inrichting van restaurants te gaan werken?
Ik ben qua werk gewoon in deze omgevingen terecht gekomen, maar ik denk dat een overeenkomst is dat mensen die van eten houden dezelfde taal spreken als mensen die met eten werken. Ik hou ook van koken, dus we zijn hetzelfde soort mensen en kunnen goed met elkaar overweg.

Waar komt je interesse voor eten vandaan?
Bij mij in familie hebben we altijd genoten van koken. Mijn moeder was de eigenaar van een restaurant, en dat ben ik ook een tijd lang geweest. Op jongere leeftijd heb ik part-time in restaurants gewerkt. En mijn oma besteedde de hele dag aan koken. Direct na het ontbijt begon ze het avondeten al voor te bereiden, echt. Ik denk dat dat de reden is waarom ik smaak begrijp en hoe dingen samen te voegen.

Hoe zou je dat type persoon omschrijven?
De meesten van hen zijn grappig en ze hebben temperament. Ze genieten van eten en drinken, ze zijn sociaal en meestal zijn het aardige mensen. Ze zijn niet al te te pretentieus.

Er bestaat een karakteristieke Scandinavische stijl wat betreft design. Je huis en meubelen voelen licht en open aan, niet geheel karakteristiek voor dit gebied. Hoe zou je je invloeden beschrijven?
Ik houd van Scandinavische meubelen, maar als ik zou moeten vertellen waarvan ik houd wat betreft woonruimten, geef ik de voorkeur aan Spaanse bedrijven en ontwerpers. Ik vind dat ze ongedwongener en poëtischer zijn dan anderen. Wat betreft meubelen voor kantoren geef ik voorkeur aan de Duitse stijl. Het komt neer op functionaliteit. De typische Deense retrostijl is erg leuk en populair, en ik maak daar veelvuldig gebruik van in mijn werk met restaurants, maar ik geef de voorkeur aan Spaans en Duits design.

Je bent autodidact en je bent nog nooit op traditionele wijze bij een bureau werkzaam geweest. Op welke manier denk je dat jouw proces en uiteindelijk jouw stijl verschillen van die van anderen, die altijd als medewerkers op kantoren hebben gewerkt?
Ik maak bijvoorbeeld nooit tekeningen op de computer. Ik maak altijd met de hand wat tekeningen voor mezelf en dan direct door naar de prototype-fase. Ik werk altijd op ware grootte. Anderen werken met 3D-tekeningen, maar dat vind ik minder leuk. Met een direct prototype kan je meteen zien of iets bijvoorbeeld te hoog of te laag is en ik ben ervan overtuigd dat dit een sneller proces is. Anders besteed je tijd aan het maken van een 3D-model, dat er in die fase mooi uit kan zien, maar dat er in het echt vreemd uitziet, of andersom.

Het klinkt alsof je de voorkeur geeft aan een meer handmatige benadering van je werk. Welke rol speelt technologie in jouw leven?
Ik vind dat technologie echt goed is als je kijkt naar machines en productie in meubeldesign. En ja, ik hou ervan om dingen op een meer handmatige manier te doen, om eerlijk te zijn. Ik hou ervan om een elpee op te zetten. Ik hou van analoge processen. In die zin ben ik erg ouderwets. De enige technologie die ik gebruik, is wanneer ik kook, mijn fornuis, de wasmachine en keukengadgets. Dat en ik luister naar Spotify.

Wat zijn enkele andere invloeden op je leven en werk?
Wat dat betreft ben ik erg saai. Ik hou van de natuur en ik hou van fabrieken. Ik hou van het productieproces en ik kan er echt van genieten om fabrieken te bezoeken. Wanneer ik naar een nieuwe klant of fabrikant ga, vraag ik ze altijd om me de installaties te laten zien. Ik ben echt net een kind. Wanneer er een machine is die ik nog niet eerder gezien heb vraag ik ze altijd of ik er een hele dag kan werken om te zien hoe alles bij elkaar komt. Ik vind dat heel erg leuk.

Ga je voor functionaliteit of schoonheid?
Ik ga voor de functionaliteit.

Waarom dat zo?
Omdat je in functionaliteit woont. Natuurlijk moeten er mooie omgevingen bestaan, maar als je alleen in schoonheid zou leven, zou het onmogelijk zijn om een normaal leven te leiden. Dan zou je voortdurend alles moeten regelen en op zijn plek moeten zetten.

Heb je dezelfde benadering wat betreft interieurs?
Ja, maar ik zou zeggen dat functionaliteit ook schoonheid is. In het geval van een stoel bijvoorbeeld, is de hoofdzaak de functionaliteit. Je moet echt beginnen met het comfortabel maken van de stoel. Hij moet ook bestendig zijn. Je bent een echt goede meubelmaker wanneer je deze zaken kunt combineren. Er zijn zoveel stoelen die er prachtig uitzien maar waar je niet prettig op kunt zitten, maar het enige bestaansrecht dat een stoel heeft, is dat je er prettig op kunt zitten.

Wat vind je lelijk?
Als je naar gebouwen en meubilair kijkt, denk ik dat je eerlijk moet zijn en niet alleen vooruit moet kijken naar de trend die op het moment gaande is. Als je naar een restaurant kijkt, is het altijd een fase. Voor meer langetermijnprojecten, in het bijzonder wat betreft meubelen, is er ook een langetermijndenken nodig. Het meubilair waarmee ik werk is erg duur, dus wanneer ik het zou kopen, wil ik dat het vele jaren lang meegaat. Alles heeft een betekenis nodig en ik vind dat dat belangrijk is.

Op welke manier geldt deze manier van denken voor huizen?
Hetzelfde geldt voor huizen. In het geval van een huis uit de jaren '20 kun je het beste de structuur van die stijl in zijn geheel behouden. Niet om verschillende ruimtes in de stijlen van verschillende tijdperken te veranderen, maar om het constant te houden met de tijd dat het gebouwd is. Wat betreft het meubilair dat je erin plaatst, kun je meer met verschillende tijden experimenteren. Er bestaan geen lelijke tijden.