Open Home: een nieuwe stijl van leven

Veerle Wenes – Galeriehouder, Antwerpen (België)

Toen ze in 2009 over het internet surfte, stuitte Veerle op een bijna vervallen pand in het hart van het historische centrum van Antwerpen. Waar de meesten een onmogelijke opgave zouden hebben gezien – de twee gebouwen waren in verval en waren enorm verschillend qua architectuur – zag Veerle het potentieel voor een nieuwe manier van leven. Met de hulp van haar man Bob Christiaens en architect Bart Lens besloot ze om de gebouwen te combineren om een huis te creëren waar haar werk en privéleven zouden samensmelten. Momenteel vormen het concrete modernisme van de galerie en de traditionele Europese architectuur van haar huis een esthetische harmonie, bijeengehouden door een betonnen visgraatvloer en tot het plafond reikende ramen die de ruimtes naar elkaar openen.

Dat Veerle als architect is opgeleid lijkt niet erg verrassend te zijn. Wie anders zou zich het spectaculaire, met licht overgoten atrium kunnen voorstellen, dat de brutalistische betonnen kunstgalerie verbindt met haar huis, een voormalig atelier uit de negentiende eeuw? Net zoals er weinig onderscheid is tussen de twee gebouwen, blijven lijnen in de galerieruimte vervagen. Waar ze bekend was vanwege het herinterpreteren van kunstdisciplines en het herscheppen van voorwerpen, voelt Veerles huis aan als een eigentijdse salon - een ruimte waar zowel zaken als plezier aan de keukentafel hun centrum vinden.

Je bent in Cannes opgeleid tot architect, hoe ben je als galeriehouder in Antwerpen terecht gekomen?
Architectuur is een van de belangrijkste kunstvormen, maar voor mij ging het creatief gezien te langzaam. Ik hou van dingen die snel gaan! Daarom ben ik overgegaan op grafisch ontwerp en communicatie, want we moesten erg snel creatief zijn. We moesten uitgaan van wat er gaande was en dat in concepten omzetten. Voor mij waren de concepten belangrijker dan alle reclame die we hebben gemaakt.

Je had 20 jaar lang een ontwerp- en communicatiebureau, hoe heb je de overgang van reclame naar kunst gemaakt?
Ik volg snel mijn intuïtie, dus toen ik werd gevraagd voor een expositie, was ik in de hemel. Ik was uit het niets gekomen, maar had te maken met de directeuren van kunst- en designmusea. Ze hadden nog nooit samen geopend en zullen dat ook niet opnieuw doen. We hadden 40 kunstenaars en designers in twee musea aan het werk, een geweldige combinatie van disciplines!

Deze kruising van disciplines is een soort van handelsmerk voor jou en je galerie geworden. Denk je dat deze expositie een beetje een katalysator is voor je carrière als curator?
Op dat moment dacht ik dat als ik van carrière zou veranderen, dat zou zijn om op een onafhankelijk manier met creatieve mensen te werken. Wanneer je in de communicatie werkzaam bent, wordt je creativiteit gebruikt om de producten van de persoon die jou betaalt, te verkopen. Zo werkt onze maatschappij. Na twintig jaar was ik geïnteresseerd in iets dat van niemand anders afhankelijk was. Iets dat niet afhankelijk was van klanten of geld.

En dat iets was een galerie?
Vanaf het begin wilde ik niet dat Valerie Traan gewoon een 'kunstgalerie' zou zijn omdat ik vind dat er al genoeg goede galerieën zijn en ik niet de dertiende 'misschien wel goed' kunstgalerie wilde zijn. In mijn beroep zijn design en architectuur erg belangrijk, maar kunst is ook erg belangrijk. Dus ik besloot de galerie de ondertitel 'Subjects and Objects' te geven. Voor mij moesten de objecten een verhaal vertellen, anders zou ik ze niet hoeven te tonen.

Hoe bepaal je wie en wat je tentoonstelt in de galerie?
Ik ben er altijd voor gegaan als het goed voelde. Elke expositie is voor mij even belangrijk als de volgende. Wanneer ik een expositie of een samenwerking start met een ontwerper, architect of kunstenaar, doe ik dat altijd omdat het als een goede match voelt.

Dus een goede match is voor jou een teken van succes?
Succes is iets zeer relatiefs. Succes is wat je na een expositie voelt. Je kunt van een bepaalde show niks verkopen, maar je kunt voelen dat het een succesvolle samenwerking van mensen is, een succesvolle bijeenkomst, een succesvol gevoel, een succesvol verhaal. Omdat ik van een zekere leeftijd ben, zijn de redenen voor mijn galerie anders dan ze voor iemand van dertig zouden zijn geweest.

Gezien je woon- en werksituatie, zou je zeggen dat je een bijzonder openbaar leven leidt?
Ik ben me erg bewust van privacy. Maar als de galerie open is, kunnen mensen binnen komen en kunnen ze alles zien! Dus misschien is het wel dat ik besloot te starten toen ik deze ruimte vond, en geen moment eerder. Want ik wilde ook over de juiste ruimte beschikken.

Waarom heb je gekozen voor Antwerpen als de locatie van de galerie, en niet voor Gent waar je eerder gevestigd was?
Mijn man woont in Antwerpen. En ik weet niet of je dat weet, maar je krijgt een Antwerpse man niet in beweging! Ik denk soms wel eens dat de galerie zich beter in Brussel of Parijs zou kunnen bevinden, maar dan heb je weer met andere problemen te maken. Als je in Parijs gevestigd bent, zijn de kosten enorm. En als je in Brussel bent gevestigd, kun je niet in de ruimte wonen. Dus ik denk dat Antwerpen een pragmatische beslissing was die ik nam vanwege de liefde.

Liefde is een mooie reden om waar dan ook terecht te komen! Zou je ons iets uit kunnen leggen over de geschiedenis van de gebouwen?
De galerieruimte was een enorme meubelshowroom en deze ruimte hier was een atelier voor nonnen. Ze maakten hier beha's. Stel je dat eens voor, nonnen die beha's maken! Het was een werkruimte, maar we hebben deze gerenoveerd en het tot woonruimte gemaakt. De galerieruimte werd in 1979 gebouwd, en is daarentegen een klassiek voorbeeld van concreet modernisme.

Ze voelen nu echt met elkaar verbonden, je hebt zeker een aantal ingrijpende renovaties laten uitvoeren voordat je er introk?
We hebben samengewerkt met een vriend van ons, Bart Lens, om de twee gebouwen op een sympathieke en moderne manier samen te voegen. Vanaf het moment dat we de ruimte zagen, was het ons helemaal duidelijk, we wilden aan de achterkant in het huis wonen en de galerie aan de voorzijde hebben.

Wat is de belangrijkste ruimte in je woning?
Deze ruimte, de keuken, hier ben ik altijd te vinden. Het is mijn kantoor en hier eten we — met familie en met vrienden. Dit is de allerbelangrijkste ruimte.

Dus de keukentafel, in zijn verschillende verschijningsvormen, vormt het hart van je woning?
Ja. We zijn hier altijd, rond deze tafel. Goed eten is erg belangrijk. Ik denk dat mensen die in de horeca werken, niet de high-end gastronomie maar bij de bereiding van eten in voorsteden, echt kritisch zijn. Wat zij maken, is niet gewoon een nieuwe trend, of een product, het is de toekomst. Dat is de reden dat de tafel een van de belangrijkste onderdelen van het huis is, omdat deze een onderdeel van de toekomst is.

In je carrière ben je een aantal maal overgestoken tussen verschillende creatieve bezigheden, denk je dat galeriehouder je laatste halte is?
Soms denk ik wel eens dat ik misschien iets anders zou moeten doen. Maar als je iets start dat gaat rollen, moet je daarmee meerollen. Misschien is daar wel een betere uitdrukking voor in het Engels! Je kunt geen stop zeggen, anders stop je. Soms is het te veel — wanneer je succesvol bent is er meer werk. En dat werk is waar je het allemaal om bent begonnen!